Tjeerd krijgt nieuwe contactpunten

Ergonomisch verantwoord zitten en sturen
TEKST: TJEERD GOVAERT, FOTO’S: JORIS LUGTIGHEID

Zadel en cockpit zijn bepalend voor het al dan niet lekker op je fiets zitten. Redacteur Tjeerd Govaert dacht dat altijd een beetje pijn en ongemak er gewoon bij hoort, bij fietsen. Na een afspraak voor het aanmeten van een zadel en een stuur bij ergonomiespecialist SQlab weet hij wel beter...

Even voor de duidelijkheid; toen de hoofd redacteur me verzocht om een stuk te schrijven over het fietsen met ergonomische zadels, sturen en hand vatten had ik niet het gevoel dat dat iets voor mij zou zijn. Niet dat ik altijd even lekker op mijn fiets zit, maar ik rij op een wedstrijdfiets en afzien en pijn tijdens en na de rit hoort er in mijn beleving gewoon een beetje bij. Daar is Berend van Loon van Snel Fietsen het dus helemaal niet mee eens: “We horen dit zó vaak. Maar pijn hoort niet bij fietsen. Ik verzeker je, als we jou straks beter op de fiets gezet hebben heb je geen pijn meer!”. Ja ja...

Specialisatie in ergonomische producten

Het Utrechtse Snel Fietsen werkt met producten van het Duitse bedrijf SQlab, dat zich volledig gespecialiseerd heeft in het ontwikkelen en op de markt brengen van ergonomische producten voor fietsers. Zadels, sturen, handvatten, barends, pedalen en inlegzooltjes. Zeg maar alle contactpunten van de fietser met zijn fiets. Race fiets, toerfiets en mountainbike. Omdat dat laatste mijn ding is, heb ik mijn 29er meegenomen naar Snel. Ik ben erg benieuwd, wat ze er aan kunnen verbeteren. Ik heb die fiets namelijk zelf minutieus afgesteld, dus wat zou er beter kunnen? De transfor matie die mijn bike onder gaat nadat Berend mij en mijn fiets heeft opgemeten is flink en ik kijk de aanpassingen die hij uitvoert met lede ogen aan. Een zwaarder zadel, een minder diepe zit, een raar gebogen stuur, lompe ergo no mische handvatten. “Als ik straks thuis ben, gooi ik het hele zakie er gewoon weer af”, denk ik opstandig.

Aangepaste cockpit

De operatie begint met het monteren van een nieuwe cockpit. De oude stuurnok maakt plaats voor een één centimeter korter exemplaar van SQlab. Het rechte stuur wordt omgeruild voor de SQlab 311, een breed (740 mm) en flink naar achteren gebogen (16 graden) exemplaar. Om te voorkomen dat de handen daar door té ver naar achteren komen, knikt het stuur vanaf de stuurnok eerst een stuk naar voren (zie de foto's op de volgende pagina). De SQlab 311 wordt geleverd in drie hoogtes, van 15 mm tot 50 mm. Aan gezien ik de komende tijd veel in de bergen zal rijden, kies ik voor de versie met 50 mm rise, waardoor mijn handen niet alleen iets meer draaien en iets meer naar achteren schuiven, maar ook wat hoger komen te staan dan bij mijn oude vlakke en rechte stuur. En omdat hij toch lekker bezig is schuift Berend als finishing touch een set ergonomische SQlab 711 MX-handvatten over de uiteinden.

Nieuw zadel

Als de cockpit is aangepast, volgt het zadel. Om te kijken of ik écht een ander zadel nodig heb gaat Berend eerst een kort gesprek met me aan. Dan blijkt, dat ik toch wel wat vervelende momenten kan oproepen. Vooral tijdens en na tijdrovende duurritten en strandraces ervaar ik problemen. Zo heb ik lage rugklachten en als ik de day after weer op mijn fiets stap zijn de eerste vijf minuten even flink doorbijten. Het zou prachtig zijn als een nieuw zadel dat zou verhelpen. Er blijkt dus tegen mijn eigen verwachtingen in toch wel serieuze aan leiding te zijn om eens een ander zadel te proberen. Een speciaal krukje met een soort spijker bedje dient als meet instrument bij het vast stellen van de afstand tussen mijn zitbotjes. Papiertje onder de billen en als ik weer van de kruk afkom staat er een mooie afdruk van mijn zit positie. Met de resultaten gaat het eerst richting mijn oude zadel. En wat Berend al vermoed de blijkt te kloppen; mijn oude zadel en de positie van de zitbotjes passen helemaal niet bij elkaar! Op basis van de zit bot meting én de nieuwe, iets hogere en iets minder gestrekte zitpositie op mijn bike, kiest Berend een zadel met een passende breedte uit het assortiment van SQlab. Keus genoeg; het sportieve model ‘611’ is er in vier verschillende breedte maten, van twaalf tot vijftien centimeter.

In de praktijk: zadel

Ik rijd meerdere duurritten van drie tot vier uur en één marathon-wedstrijd met de SQlab-onderdelen. De eerste indruk van het zadel is een van nadrukkelijke aanwezigheid.Ik zit voelbaar op méér zadel dan voorheen. Tevens merk ik in de technische passages dat deze ergonomische zetel iets meer in de weg zit. Geen liefde op het eerste gezicht dus. Het is vooral even zoeken naar de juiste positie; de zadelpunt iets teveel naar boven of naar onder is al merkbaar. Als ik uiteindelijk de juiste stand heb gevonden zit het zadel ineens verrassend prettig en vertrouwd. Maar het meeste effect van dit zadel merk ik pas ná de eerste rit. Schrale plekken en een zere kont blijven uit! Alle ver volgritten zijn eveneens een succes. De eerste échte test is een wedstrijd waarbij het zitvlak maximaal wordt belast. En waar ik voorheen nog wel eens last had van mijn onderrug, blijft dit nu uit. Ik heb nog wel een beetje zadelpijn maar die is aan zienlijk minder dan normaal. Tegen de verwachtingen in is dit wat vreemde zadel een flinke vooruitgang ten opzichte van mijn voorgaande zadel. De volgende ochtend kan ik zelfs gewoon op mijn zadel zitten als ik naar de bakker fiets!

In de praktijk: stuur

Naast het zadel probeer ik ook de nieuwe stuurcombinatie. Zoals ik al schreef had ik voorheen geen klachten in polsen, armen, schouders en nek. Desondanks ervaar ik direct het enorme verschil ten opzichte van de oude set-up. De nieuwe configuratie voelt als een lekkere sofa! Polsen, armen en schouders voelen ontspannen aan. Alsof dit dé houding is die ik zou moeten hebben. Heel anders dan de race houding die ik gewend ben, maar niet merkbaar minder snel of efficiënt. Het enige dat wat fine-tuning vraagt is de positie van de ergonomische handvatten. Draai je ze teveel naar boven, dan geven ze teveel druk, teveel naar beneden en de extra steun gaat verloren. Ook op de langere termijn blijft het stuur ontspannen aanvoelen. Het stuurt nauwelijks anders dan mijn rechte stuur en merk geen ver schil in de wendbaarheid. Wel voel ik iets meer stabiliteit in de afdalingen. Of dit komt doordat het stuur iets breder is dan mijn vorige stuur of door de veranderde positie van de handen is moeilijk vast te stellen. Ik vermoed een beetje van beide. De handvatten geven in heel steile afdalingen wel wat ongewenste druk doordat ik mijn polsen in een iets andere hoek plaats.

Mijn conclusie
Tjeerd Govaert, testredacteur BIKE & trekking Magazine

Ergonomische producten van SQlab vergen voorafgaand aan de aankoop een correcte meting en afstelling, maar dan heb je ook wat. Je krijgt er de betere houding op de fiets voor terug. Het is niet voor niets dat de producten van SQlab populair zijn bij veel bikefitters. Bij mountainbiken wisselen de omstandigheden en de zitpositie meer dan op de racefiets. Als het terrein écht technisch wordt, zou je nadelen kunnen ondervinden van het ergonomisch vormgegeven zadel en dito hand vatten. Deze geringe nadelen wegen in mijn optiek echter niet op tegen de enorme voordelen. Het zal je dan waarschijnlijk ook niet verbazen dat mijn oude set-up niet meer terug komt op mijn bike...